De Europese Commissie: de drijvende kracht achter de eenwording

De Europese Commissie vertegenwoordigt de belangen van Europa binnen de institutionele structuur van de EU. De Europese Commissie is het enige orgaan binnen de EU dat het recht heeft om voorstellen voor wetgeving te doen en ze draagt in die hoedanigheid veel bij aan de snelheid waarmee en de richting waarin de Europese Unie zich ontwikkelt. Als "hoedster van de Verdragen" zorgt ze er ook voor dat de Europese wetgeving wordt nageleefd.

Rol en verantwoordelijkheden
"Drijvende kracht, hoedster en bemiddelaar" zo omschreef Walter Hallstein, voormalig voorzitter van de Commissie, ooit de rol van de Europese Commissie. De voornaamste zorg van de Commissie dient het belang van Europa te zijn en zij treedt vaak op als scheidsrechter tussen de verschillende nationale belangen van de lidstaten.

De Europese Commissie bekleedt een sleutelpositie in de institutionele structuur van de EU. Op alle gebieden waarvoor gemeenschappelijke regels gelden (de "eerste pijler" van het Verdrag betreffende de Europese Unie):

- heeft de Commissie als enige het recht om wetsvoorstellen in te dienen;
- ziet de Commissie toe op de naleving van de Verdragen;
- houdt de Commissie als uitvoerend orgaan toezicht op de tenuitvoerlegging van alle besluiten,
- is de Commissie verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de EU.

Recht van initiatief: de Commissie maakt wetsvoorstellen
De Commissie heeft binnen the Unie het "alleenrecht tot initiatief". Alleen de Commissie mag voorstellen voor EU-wetgeving opstellen en deze indienen bij de andere instellingen. De Commissie functioneert daardoor als de motor die de Europese eenwording steeds verder voortstuwt.

Op de gebieden die onder de intergouvernementele samenwerking vallen, heeft de Commissie het recht om op dezelfde basis als de lidstaten voorstellen voor bindende besluiten in te dienen.

De Europese Commissie is verplicht actie te ondernemen als de Europese belangen daarom vragen. Ook kunnen de Raad en het Europees Parlement de Commissie opdragen wetsvoorstellen op een bepaald gebied op te stellen. De Commissie heeft echter niet de bevoegdheid om besluiten te nemen over haar eigen wetsvoorstellen. Alleen de Raad en het Europees Parlement hebben de bevoegdheid om zulke voorstellen daadwerkelijk tot "wet" te maken.

Hoedster van de Verdragen
In haar hoedanigheid van strikte "hoedster van de Verdragen" ziet de Europese Commissie toe op de naleving van de bepalingen van de verdragen van de EU en de wetgeving die door de instellingen van de EU is aangenomen. In geval van een schending van het Europees recht treedt de Commissie zo nodig op door de zaak aanhangig te maken bij het Hof van Justitie. De Commissie kan zelfs afzonderlijke lidstaten voor het Hof van Justitie dagen - bijvoorbeeld als ze nalaten een Europese richtlijn binnen de gestelde tijdslimiet om te zetten in nationale wetgeving.
Uitvoerend orgaan
Als de Raad en het Europees Parlement eenmaal een bepaalde wetgeving hebben aangenomen, moet deze vervolgens in de praktijk toegepast worden. In de regel zijn de lidstaten zelf verantwoordelijk voor de praktische toepassing van de regels van de Gemeenschap. Op sommige gebieden kan de Europese Commissie echter de nodige uitvoeringsregels vaststellen.

De Commissie is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de planning en uitvoering van het gemeenschappelijke landbouwbeleid, het regionaleontwikkelingsbeleid, de samenwerking met de landen van Midden- en Oost-Europa en de ontwikkelingssamenwerking met de landen van Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan. De Commissie heeft ook de leiding van de programma's voor onderzoek en technologische ontwikkeling ("OTO").

Het beheer van de begroting
De Commissie is de "penningmeester" van de Europese Unie. Ze stelt de begroting voor de hele Europese Unie op. Als de begroting door de Raad en het Parlement is goedgekeurd, is de Commissie verantwoordelijk voor de uitvoering ervan. De Commissie moet ervoor zorgen dat het geld van de EU goed wordt besteed. Daartoe beheert de Europese Commissie onder meer het geld van de structuurfondsen. Om te voorkomen dat iemand zich ten onrechte verrijkt met het geld van de EU, heeft de Commissie de strijd tegen fraude tot een van haar belangrijkste doelstellingen gemaakt.

Samenstelling van de Commissie
De Europese Commissie bestaat sinds 1995 uit 20 leden, oftewel "commissarissen", die, na de goedkeuring van het Parlement verkregen te hebben, door de lidstaten benoemd werden. Voordat ze een positie bij de Commissie kregen, waren velen van hen lid van een nationaal parlement of van het Europees Parlement, of zelfs minister of leidinggevend ambtenaar op een ministerie in hun land van herkomst. Ze brengen zo een schat aan waardevolle vaardigheden en ervaring in de Commissie in.

De 20 leden van de Commissie geven leiding aan ongeveer 16 000 ambtenaren, die werkzaam zijn in 24 gespecialiseerde departementen, de zogenaamde "directoraten-generaal", of bij verschillende andere diensten. Een bijzonder belangrijk departement wat betreft de wetgevingsprocedure is het secretariaat-generaal, dat toezicht houdt op het besluitvormingsproces binnen de Commissie en dat de contacten met andere instellingen onderhoudt.

De Commissie heeft in alle lidstaten van de EU en in veel andere landen waarmee de EU contacten onderhoudt, een bureau of vertegenwoordiging.

De leden van de Commissie
De Europese Commissie bestaat sinds 1995 uit 20 Commissieleden. Elk van de grotere lidstaten benoemt twee commissarissen, de andere landen elk één. De officiële benoemingsprocedure is als volgt: nadat het Europees Parlement is geraadpleegd, benoemen de regeringen van de EU-landen allereerst de voorzitter van de Commissie, en in overleg met hem of haar de overige leden van de Commissie. Deze dienen eerst als college de goedkeuring van het Parlement te krijgen voordat ze met algemene instemming van de regeringen worden benoemd.

De Commissie wordt benoemd voor een periode van vijf jaar, die samenvalt met de zittingsperiode van het Europees Parlement.

Europese Commissie 2000-2005

Romano Prodi
Italië
Voorzitter

Neil Kinnock
Groot-Brittannië
Vice-voorzitter
Administratieve hervorming

Loyola de Palacio del Valle-Lersundi
Spanje
Vice-voorzitter
Betrekkingen met het Europees
Parlement, vervoer en energie

Mario Monti
Italië
Mededinging

Franz Fischler
Oostenrijk
Landbouw en visserij

Erkki Liikanen
Finland
Ondernemingenbeleid en informatiemaatschappij

Frederik Bolkestein
Nederland
Interne markt

Philippe Busquin
België
Onderzoek

Pedro Solbes Mira
Spanje
Monetaire en economische zaken

Poul Nielson
Denemarken
Ontwikkeling en humanitaire hulp

Günter Verheugen
Duitsland
Uitbreiding

Christopher Patten
Groot-Brittannië
Buitenlandse betrekkingen

Pascal Lamy
Frankrijk
Handel

David Byrne
Ierland
Volksgezondheid en consumenten

Michel Barnier
Frankrijk
Regionaal beleid en, ad personam, intergouvernementele conferentie

Viviane Reding
Luxemburg
Onderwijs en cultuur

Michaele Schreyer
Duitsland
Begroting

Margot Wallström
Zweden
Milieu

António Vitorino
Portugal
Justitie en binnenlandse zaken

Anna Diamantopoulou
Griekenland
Werkgelegenheid en sociale zaken


De directoraten-generaal

Secretariaat-generaal
Juridische dienst
Dienst Pers en communicatie
Economische en financiële zaken
Ondernemingen
Concurrentie
Werkgelegenheid en sociale zaken
Landbouw
Energie en vervoer
Milieu
Onderzoek
Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek
Informatiemaatschappij
Visserij
Interne markt
Regionaal beleid
Belastingen en douane-unie
Onderwijs en cultuur
Gezondheid en consumentenbescherming
Justitie en binnenlandse zaken
Buitenlandse betrekkingen
Handel
Ontwikkeling
Uitbreiding
Gemeenschappelijke dienst voor de buitenlandse betrekkingen
Bureau voor humanitaire hulp
Eurostat (Bureau voor de statistiek)
Personeelszaken en administratie
Algemene inspectie van de diensten
Begrotingen
Financiële controle
Europees Bureau voor fraudebestrijding
Gemeenschappelijke tolken- en conferentiedienst
Vertaaldienst
Publicatiebureau


Hoe werkt de Europese Commissie?
De leden van de Commissie vergaderen wekelijks. Ze bespreken het beleid van de EU en nemen voorstellen voor wetgeving en politieke documenten aan. Voor de leden van de Commissie staan alleen de belangrijkste vraagstukken op de agenda. Veel andere besluiten worden via een schriftelijke procedure genomen.

Elk lid van de Commissie heeft bepaalde gebieden waarvoor hij of zij verantwoordelijk is en hij of zij kan worden aangesproken op het werk van het betrokken directoraat-generaal. De Europese Commissie treedt echter altijd als één geheel op. Dit betekent dat ze alleen besluiten kan nemen als deze door een meerderheid van de leden worden goedgekeurd. Elk Commissielid wordt geacht zijn of haar onvoorwaardelijke steun te geven aan het gehele beleid van de Commissie.

Democratische controle
De parlementaire controle op de Europese Commissie wordt steeds sterker. Een nieuwe Commissie kan alleen aan het werk gaan als haar benoeming door het Europees Parlement is bevestigd. Als het Verdrag van Amsterdam in werking treedt, is ook voor de benoeming van de voorzitter de goedkeuring van het Parlement vereist. De Commissie als geheel dient terug te treden als het Europees Parlement een motie van wantrouwen aanneemt. Dat is tot nu toe echter nog niet voorgekomen.

De Europese Commissie in een oogopslag
Leden: 20 leden die door de lidstaten voor een periode van vijf jaar worden benoemd en die onafhankelijk werken.
Rol: initiator, hoedster van de verdragen en uitvoerend orgaan
Adres:
Wetstraat 200
B-1049 Brussel
Telefoon (32-2) 299 11 11
Website: europa.eu.int

De Europese Commissie heeft in alle landen van de EU bureaus, die samen met andere informatiekanalen meer informatie kunnen geven over het werk van de Europese Unie. Zie de lijst.